Θεραπευτικές χρήσεις των βλαστικών κυττάρων ομφαλιοπλακουντιακής προέλευσης
Ο πλακούντας, και κατ επέκταση ο ομφάλιος λώρος, είναι το μοναδικό ανθρώπινο όργανο που δημιουργείται για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, για ένα συγκεκριμένο σκοπό, και στη συνέχεια αποβάλλεται. Η δημιουργία του είναι αναγκαία για τη θρέψη του εμβρύου με τη μεταφορά οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών, την αποβολή των μεταβολικών προϊόντων, και την παραγωγή ορμονών που είναι χρήσιμες για τη διατήρηση της κύησης. Επιπλέον, ο πλακούντας είναι μια πηγή κυττάρων καθώς περιλαμβάνει διάφορες κατηγορίες κυττάρων, όπως είναι τα τροφοβλαστικά, τα κύτταρα Hofbauer, οι ινοβλάστες και τα βλαστικά κύτταρα. Τα βλαστικά κύτταρα είναι αδιαφοροποίητα κύτταρα με ικανότητα αυτοανανέωσης και διαφοροποίησης. Από τον πλακούντα και το αίμα του ομφάλιου λώρου απομονώθηκαν αιμοποιητικά βλαστικά κύτταρα, ενώ μεσεγχυματικά βλαστικά κύτταρα απομονώθηκαν, κυρίως, από τον ιστό του ομφάλιου λώρου. Ο τρόπος λήψης τόσο των αιμοποιητικών, όσο και των μεσεγχυματικών βλαστικών κυττάρων από τον πλακούντα και τον ομφάλιο λώρο είναι ανώδυνος και χωρίς ηθικά διλήμματα, σε σύγκριση με άλλες πηγές και άλλους τύπους βλαστικών κυττάρων. Τα MSC έχουν χρησιμοποιηθεί, και συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται, για την
επιδιόρθωση βεβλαμένων ιστών και οργάνων, και για τη θεραπεία ορισμένων ασθενειών. Εξαιτίας της ανοσοκατασταλτικής και αντιφλεγμονώδους ιδιότητάς τους, τα τελευταία χρόνια ερευνάται η χρήση τους για τη μείωση των κλινικών εκδηλώσεων στα αυτοάνοσα νοσήματα.
Πιο συγκεκριμένα, στο Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο, διάφορες μελέτες αναφέρουν ότι τα αλλογενή MSC μπορούν να προκαλέσουν ανοσοκαταστολή και βελτίωση των κλινικών συμπτωμάτων, ενώ η χρήση αυτόλογων MSC αντενδείκνυται, καθώς είναι δυσλειτουργικά στον πολλαπλασιασμό και φαινοτυπικά γερασμένα. Τα MSC συνέβαλαν στην αναστολή της φλεγμονής και απομυελίνωσης του ΚΝΣ, αλλά και στην επαναμυελίνωση των νευρώνων σε ασθενείς με Σκλήρυνση Κατά Πλάκας. Επιπλέον, φάνηκε να βελτιώνουν την έκφραση των ανοσορρυθμιστικών κυτοκινών, αλλά και να μειώνουν τις προφλεγμονώδεις κυτοκίνες. Επιπλέον, τα μεσεγχυματικά βλαστικά κύτταρα μπορούν να διαφοροποιηθούν σε β- παγκρεατικά κύτταρα και να διατηρήσουν τα επίπεδα της ινσουλίνης στα φυσιολογικά όρια, γεγονός που τα κάνει ελκυστικά για χρήση στη θεραπεία του Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 1, αλλά χρειάζονται περαιτέρω έρευνες. Όσον αφορά τη χρησιμότητα και την αποτελεσματικότητα των αιμοποιητικών βλαστικών κυττάρων, αυτή έχει ήδη επιβεβαιωθεί με τη χρήση τους για τη θεραπεία της αναιμίας Fanconi σε παιδιατρικούς ασθενείς. Ωστόσο, η μεταμόσχευσή τους έχει πλεονεκτήματα, όπως ο γρήγορος ρυθμός ανοσολογικής ανασύστασης, και μειονεκτήματα, όπως ο περιορισμένος αριθμός κυττάρων σε σύγκριση με τον μυελό των οστών. Η μεταμόσχευση HSC εφαρμόζεται για κακοήθεις και μη κακοήθεις ασθένειες του αίματος, όπως η β- θαλασσαιμία, η βαριά συνδυασμένη ανοσοεπάρκεια και η λευχαιμία, αλλά η χρήση τους στην αναγεννητική ιατρική θεωρείται πειραματική. Επιπλέον, στην περίπτωση της β- θαλασσαιμίας προτιμάται η συνδυασμένη μεταμόσχευση αίματος του ομφάλιου λώρου και του μυελού των οστών, καθώς τα αποτελέσματα ερευνών έδειξαν μεγαλύτερα ποσοστά μείωσης των υποτροπών και της θνησιμότητας. Οι μονάδες του ομφάλιου λώρου που θα είναι χρήσιμες για φύλαξη σε δημόσιες και ιδιωτικές τράπεζες, αξιολογούνται με βάση το μαιευτικό ιστορικό, την ηλικία κύησης, το φύλο του εμβρύου και άλλους παράγοντες. Η επιλογή της τράπεζας εξαρτάται από τις προσδοκίες της κάθε οικογένειας.
Τέλος, η χρήση μεσεγχυματικών βλαστικών κυττάρων που προέρχονται από τον ομφάλιο λώρο, φάνηκε να είναι αποτελεσματική και ασφαλής σε ασθενείς με νόσο των πνευμόνων και ARDS, και ως εκ τούτου θα πρέπει να διερευνηθεί περισσότερο η χρησιμότητά τους έναντι της νόσου του νέου Κορωναϊού.